Milyonlarca çalışanın gözü kulağı yeni yılda yapılacak olan taban fiyat artırımına çevrildi. Bu hafta taban fiyatta toplantı takvimini belirleyen birinci görüşme gerçekleşti. Birinci toplantı 7 Aralık’ta yapılacakken, ikinci toplantı ise 14 Aralık tarihlerinde gerçekleştirilecek. Öte yandan emekçi kesitinden minimum fiyata ait birinci sayı paylaşıldı. TÜRK İŞ Lideri Atalay, 7 bin 785 lira kırmızı çizgimiz dedi. Pekala taban fiyatta en güçlü senaryo ne? İşte ayrıntılar…
Konuyla ilgili son gelişmeleri aktaran CNN Türk Muhabiri Ahmet Türkeş şu tabirleri kullandı:
“Yeni taban fiyat ne kadar olacak? Milyonlarca kişinin karşılık aradığı soru bu, aralık ayında netleşecek. Birinci toplantı 7 Aralık’ta yapılacak lakin geçtiğimiz günlerde Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı mesken sahipliğinde görüşme takvimini belirleyen bir toplantı yapılmıştı. O toplantıda 7 Aralık ve 14 Aralık tarihleri açıklandı.
Tabi bu toplantılar yapıldıktan sonra birkaç toplantının daha yapılması bekleniyor. Şimdi net bir sayı söz edilmiş değil fakat dikkat çeken açıklamalar var.
Bakan Alım çalışanları enflasyona ezdirmeyeceğiz dedi. TİSK, elimizi taşın altına koyacağız dedi. TÜRK İŞ Lideri Atalay, 7 bin 785 lira kırmızı çizgimiz dedi. Pekala senaryolar neler?
İŞTE TABAN FİYATTA TÜM SENARYOLAR!
Mevcutta minimum fiyat 5 bin 500 lira, tüm görüşmelerin akabinde sayı ortaya çıkacak. Şayet 5 bin 500 lira olan taban fiyata yüzde 10 artırım yapılırsa, 6 bin 50 lira, yüzde 20 artırım 6 bin 600’e, yüzde 30 artırım 7 bin 150 liraya çıkaracak. Yüzde 40 artırım 7 bin 700 liraya, yüzde 50’lik artırım ile 8 bin 250 liraya çıkacağını söyleyebiliriz.
TÜRK İŞ Başkanı Başkanı’nın 7 bin 785 lira kırmızı çizgimizdir açıklaması kıymetli, emekçi temsilcilerinin yüzde 40-50 ortasındaki bir artırıma işaret ettiğini görüyoruz. Yüzde 60 ve 70 artırımlar 9 bin lira düzeyine, yüzde 80 ile de 9 bin –10 bin lira ortasına çıkması öngörülüyor. Bunlar tüm ihtimaller, şimdi bir oran konuşulmuş değil. “
Öte yandan minimum fiyat, memur ve emekli maaşları ile ilgili beklentilerini paylaşan Toplumsal Güvenlik Uzmanı Emin Yılmaz açıklamasında şu sözleri kullandı:
ENFLASYON SAYISI TABAN FİYATI NASIL TESİRLER?
“Enflasyon taban fiyatı belirlemede temel öge olarak değerlendiriliyordu lakin bu yılbaşı ve bundan sonra enflasyonun tesiri yeniden belirleyici lakin daha çok bunun tesiri düşük olmuş olacak. 2016 ve öncesinde minimum fiyatta 1 kere toplantı olurdu. 2016’dan bu yana kadar yalnızca 1 kere belirlendiğini gördük. Enflasyonun her seferinde 5 yahut 8 puan üstünde bir sayı belirlendiğini tespit ettik. 2022 yılının birinci 6 ayında bir artırım alınmıştı.
Şu anda minimum fiyat 4 bin 253 liradan 5 bin 500 liraya yükseldi. Yarın sabah saat 10.00’da kasım ayı enflasyonu daha sonra aralık ayı açıklanacak. Kasım ve aralık ayının 3’er puan üzerinden olması durumunda toplam sayı yüzde 16-17’lere gelmiş olacak.
Enflasyonun üzerine bir de refah hissesi ismi altında talepler var. Yüzde 20 enflasyon hissesi ve yüzde 20 refah hissesi ile toplanda yüzde 40 olur. 5 bin 500 liraya yüzde 40 eklediğinizde bu da 7 bin 700 lira eder.
TÜRK İŞ Lideri 7 bin 786 lira açlık sonunu işaret etmişti. Tekrar 8 bin lira ile 8 bin 250 lira olma ihtimali var ancak bunun bir de patron kısmı var, devlet kısmı var. Üç saç ayağı üzerinden bedellendiriliyor. Geçmiş periyotlarda bununla ilgili yasa koyucu 193 sayılı gelir vergisi kanunu ile çalışanların sırtından gelir vergisini kaldırdı. Minimum geçim indirimi kaldırılmıştı. Yarı yarıya emekçilerimiz avantajlı oldu.
İşveren maliyetini hesaba kattığımızda 8 bin lira net olarak belirlendiğini düşünürsek bunun brütü yüzde 14 emekçi prim kesintisi, yüzde 1 işsizlik primi kesintisi yüzde 15’e tekabül ediyor. Bu sayı 9 bin 411 liraya ulaşmış oluyor. Patrona maliyeti de 20.5, yüzde 2 işsizlik maliyeti ile 22.5 eklenti olması lazım. Maddelerde hiç borcu yoksa yüzde 5 iskonto ile bu yüzde 17.5’e geriliyor. Bu da 8 bin lira olan net maaşın patrona maliyeti 11 bin 57 lira üzere bir sayıya ulaşıyor.
ASGARİ FİYATTA BEKLENTİNİZ NEDİR?
8 bin lira ile 8 bin 500 lira ortasında. Şayet 8 bin 500 liranın üzerinde olduğu vakit burada enflasyonu tetikleyici noktaya gelecektir. Bu işin patron kısmı olduğu için patron maliyeti ile eklendiği vakit 10 bin lira olduğu vakit patrona maliyeti yüzde 40’a varan fark gelecek yani 14 bin lira. Kurumsal iş yerlerinde bunun bir yıl öncesinde bütçe çalışmaları yapılıyor. Kurumsal işletmeler kendi önlemlerini alabiliyorlar. Küçük esnafların çalışanları var. Bundan dolayı de onların da fazla fiyat olduğu taktirde iş yeri kepenk kapatabilir. Toplu işten çıkarma ihtimali var.
YENİ TABAN FİYAT ÖTEKİ MAAŞLARI NE KADAR TESİRLER?
Burada minimum fiyat baktığınızda vasıfsız çalışana verilmesi gereken fiyat enflasyonist ortamda ortalama fiyata dayandı. 31 milyon çalışan varsa bunun yüzde 60’ı 17-18 milyon taban fiyatlı çalışıyor. Orada işçinin vasıflarına nazaran usta ise ek diplomaları varsa bu minimum fiyatın üzerine hakkaniyetli olarak artırım yapılmalıdır.
MEMUR VE EMEKLİ MAAŞLARI İÇİN KONUŞULAN NELER?
Memur ve emekliler toplu iş mukavelesi ile belirleniyor buna enflasyon farkı ve taban fiyat belirlendikten sonra belirleniyor. Memur maaşları 2022’de taban sayısı en düşük 9 bin 109 lira, bunun 2023’de enflasyon belirleyecek. Yüzde 15-20 olarak değerlendirirsek, 10 bin 470 lira üzere bir sayı çıkacak.
Şu anda en düşük memur emeklisi 6 bin 78 lira, 2023’te bu sayının 6 bin 990 lira üzere bir sayı olacağını varsayım ediyorum.”
